Uniswap

Uniswap Nedir?

Uniswap: Uniswap, kullanıcıların herhangi bir aracıya ihtiyaç duymadan çeşitli kripto para token’larını doğrudan takas edebildiği popüler bir merkeziyetsiz borsa (DEX)’dır. Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan Uniswap, geleneksel emir defteri sisteminden farklı olarak otomatik likidite protokolü ile çalışır ve işlemler akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerçekleştirilir.

Nasıl Çalışır

• Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM): Uniswap, geleneksel emir defteri kullanmaz. Bunun yerine, işlemler diğer kullanıcılar tarafından sağlanan token havuzları (likidite havuzları) üzerinden gerçekleştirilir. Fiyatlar, genellikle x×y=k formülüyle belirlenir; burada x ve y havuzdaki iki token’ın miktarlarını, k ise sabit değeri temsil eder.
• Likidite Havuzları: Kullanıcılar (likidite sağlayıcılar), iki farklı token’ın eşit değerlerini bir havuza yatırır. Karşılığında, havuzda yapılan işlemlerden alınan işlem ücretlerinden pay almayı sağlayan likidite sağlayıcı (LP) token’ları kazanırlar.
• Akıllı Sözleşmeler: Uniswap işlemleri akıllı sözleşmelerle kontrol edilir, bu da işlemlerin şeffaf ve güvene dayanmadan gerçekleşmesini sağlar. Belirlenen koşullar sağlandığında, işlemler otomatik olarak tamamlanır.

Avantajlar

• Merkeziyetsiz: Kullanıcılar fonlarını kendi cüzdanlarında tutar ve işlemler doğrudan cüzdanları üzerinden gerçekleştirilir.
• İzinsiz: Herkes kimlik doğrulaması veya kayıt olmadan likidite havuzu oluşturabilir veya token takası yapabilir.
• Likidite Sağlayanlara Gelir: Likidite sağlayıcılar, havuzdaki paylarına göre işlem ücretlerinden gelir elde eder.

Örnek

Ethereum (ETH) karşılığında Uniswap’in kendi token’ı UNI ile takas yapmak istediğinizi düşünün. Cüzdanınızı Uniswap’e bağlarsınız, token çiftini seçer ve işlemi başlatırsınız. İşlem, emir defteri ya da eşleştirme motoru olmadan ilgili likidite havuzu üzerinden, akıllı sözleşmeyle gerçekleştirilir.

Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Geçici Kayıp: Likidite sağlayıcılar, havuzdaki token fiyatlarında büyük değişim olursa geçici kayıplarla karşılaşabilir.
• Gas Ücretleri: Ethereum ağı üzerinde çalıştığı için yoğun dönemlerde yüksek işlem ücretleri (gas fee) oluşabilir.

Kısacası Uniswap, kullanıcıların token’larını doğrudan ve güvenli bir şekilde merkeziyetsiz bir platformda, aracı olmadan takas etmesini sağlayarak kripto alım satımını dönüştürmüştür.